Door een OTC student
Het lijkt wel gisteren dat ik nog aan mijn thee met melk nipte en mijn verslaving voedde… waar is de tijd gebleven?
Voor de gevreesde dag van vertrek terug naar Nederland, had ik een nachtmerrie dat ik onderweg was naar het vliegveld. Gelukkig toen ik wakker werd zag ik het lelijke behang in mijn kamer en voelde ik een opluchting dat ik nog steeds in China was. Nu ik terug ben in Nederland, ben ik aan het debatteren of ik mijn muren op dezelfde manier moet schilderen. Maar dat is genoeg over behang, het is tijd om na te denken over wat ik eigenlijk heb geleerd dit half jaar in China.
Wat mij het meest opviel, was dat traditionele en historische cultuurverschijnselen nog steeds een grote invloed hebben op de Chinese restaurantcultuur. Bijvoorbeeld, Chinese inwoners vinden het ongepast om een serveerster een fooi te geven, het gastheer-gast paradigma waarbij de gastheer en de gast een ingewikkelde relatie hebben met verschillende lagen en het belang van “gezicht” dat zo belangrijk is dat mensen bereid zijn te vechten om het niet te verliezen. Omdat alleen het woord “gezicht” nogal verwarrend kan zijn om te lezen, noem ik het voortaan 面子.
Iets wat ik dagelijks ondervond was het belang van 面子. Omdat het zo’n ingewikkeld concept is om volledig te begrijpen, voelde ik dagelijks de druk om ervoor te zorgen dat ik juist handelde om 面子 te behouden, te geven en niet weg te nemen. Een voorbeeld dat ik wil delen is de keer dat ik in een lokaal hot pot restaurant at met een Japanse klasgenoot. Ik bezocht dit restaurant vaak en had een relatie opgebouwd met de eigenaar. Terwijl ik een saus kreeg, begon de eigenaar hardop te praten over hoe vaak ik naar het restaurant kwam en buitenlandse vrienden meebracht. Hierdoor voelde ik me nogal ongemakkelijk en ik wist even niet hoe ik moest reageren. Als ik reageerde door te negeren of te ontkennen, zou de eigenaar haar 面子 verliezen in aanwezigheid van haar vaste klanten en personeel. Gelukkig, door de 5 maanden die ik al in China studeerde, leerde ik nieuwe manieren om iemand te prijzen, en dat is wat ik deed. Ik begon complimenten te geven over het eten dat ze serveerde, de lage prijzen en de uitstekende service. Ik geloof dat dit de beste manier was om te reageren, want volgens Schwartz’ culturele theorie over inbedding is het behouden van de sociale en traditionele orde van het grootste belang in China.
Ik voelde me trots, want het leek erop dat al het studeren en de ervaring daadwerkelijk vruchten afwierpen. De hoogcontextcultuur in China liet zich goed zien in deze situatie. Als ik tijdens mijn studie in het buitenland niet had geleerd over de ongeschreven aspecten van het omgaan met 面子, zou ik niet hebben geweten hoe ik moest reageren en zou ik niet hebben geweten hoe ik moest reageren en zou ik waarschijnlijk niet meer zo aardig zijn behandeld. De eigenaar moet het echter anders hebben gezien. Ik denk dat de manier waarop ik antwoordde haar blij maakte dat ik haar niet het verlies van 面 子 toebracht, maar het juist gaf. Vanuit haar perspectief verbeterde de lof die ik haar gaf haar reputatie en aanzien, wat allemaal dimensies zijn van 面子.
Wat haar restaurant betreft, hoop ik dat dit nog meer klanten zal opleveren en het tot een bloeiende en bruisende eetgelegenheid zal maken. Deze kennis over hoe te communiceren in de Chinese cultuur, zal niet alleen nuttig zijn in toekomstige interacties met China en zijn inwoners, maar ook in lokale en internationale communicatie met mensen van verschillende culturen en achtergronden.
